Potreba za pojašnjenjem korišćene terminologije proističe iz nekonzistentne upotrebe različitih termina u ovoj oblasti u javnom diskursu, i naedekvatnog prevoda termina „disability“ i „impairment“ iz engleskog jezika.
Ovo su dva ključna termina koja je potrebno razumeti jer predstavljaju potpuno različite pojmove, te je u skladu sa njihovim značenjima potrebno i pristupiti prevodu na srpski jezik.
Iako je u srpskom jeziku postala dominantna reč „invaliditet“ kao prevod termina „disability“ sa engleskog jezika, smatram da ovaj prevod nije adekvatan. Reč „disability“ na engleskom jeziku označava ograničenja koja su posledica društva koje ne uvažava potrebe osoba sa invaliditetom, i sistemski nameće različite barijere kao što su institucionalna diskriminacija, predrasude, nepristupačnost okruženja, segregacija u sistemima obrazovanja, socijalne zaštite i zapošljavanja, i sl. Zbog toga se u engleskom jeziku koristi pridev „disabled“ (onemogućen/a) koji se ukazuje na to da je nad osobom izvršena neka akcija – onemogućavanje usled nametnutih barijera. Iz tog razloga, smatram da je korišćenje jezika gde je osoba na prvom mestu poput „person with disability“ / „osoba sa invaliditetom“ neadekvatno iz najmanje dva razloga. Prvo, implicira da je invaliditet nešto nužno loše pa ga treba skrajnuti kao sekundarnu karakteristiku i odvojiti od osobe. Drugo, implicira da je onemogućavanje lična karakteristika koju osoba može posedovati, a zapravo se radi o ograničenjima koja su nametnuta od strane društva i nikako nisu esencijalna karakteristika osobe.
Sa druge strane, termini „invaliditet“, „teškoće“, „poteškoće“ ili „oštećenje“ (eng. impairment), ukazuju na različite vrste bioloških odlika uma, tela ili čula (dugotrajna fizička, psihička, čulna oštećenja i hronična oboljenja) koja vode do smanjene funkcionalnosti dela organizma i predstavljaju spektar ljudske različitosti. Iako je nesporno da ponekad i same poteškoće mogu uzrokovati neke vrste ograničenja (poput hroničnog bola), fokus studija onemogućenosti su vrste ograničenja i isključenosti nametnute od strane društva, koje budući da su od strane društva i kreirane, društvenim promenama mogu biti i eliminisane.
Svestan sam da je nakon ratifikacije UN Konvencije o pravima osoba sa invaliditetom, namera bila da u srpskom jeziku termin “osobe sa invaliditetom” dobije novo značenje gde je “invaliditet” trebalo da predstavlja vrstu ograničenja koja proističe iz društvenih barijera, ali i danas, 14 godina nakon ratifikacije, šira javnost, pa neretko i sami/e aktivisti/kinje koriste “invaliditet” u smislu bioloških i funkcionalnih ličnih karakteristika osobe, pa se tako upotrebljavaju fraze koje se odnose na lične karakteristike poput: “fizički invaliditet”, “mentalni invaliditet”, “težak invaliditet” i sl.
Stoga, uvažavam odomaćenu upotrebu ove fraze za ono što se odnosi na biologiju i telesne karakteristike, ali kada želim da naglasim naše iskustvo suočavanja sa društvenim barijerama usled kojih smo kontinuirano onemogućavani, koristiću frazu “onemogućavane osobe” (eng. Disabled people) u smislu socijalnog modela onemogućenosti (eng. Social model of disability).
Kada želim da naglasim biološke ili funkcionalne odlike naših tela, čula i umova, koristiću frazu “osobe sa invaliditetom” (eng. Persons with impairments).